Սրբազան պատերազմ և ստալինյան պետականություն. Դերենիկ Դեմիրճյանի Եղիշեն 1940-ականներին
Ներածություն 1992 թվականի օգոստոսին Հայաստանի Հանրապետության նորաստեղծ բանակի պաշտպանության նախարար Վազգեն Սարգսյանը Արցախյան առաջին պատերազմի ճակատում ստեղծված ճգնաժամը հաղթահարելու համար մարտակոչ հնչեցրեց. Բոլոր կամավորականներին, իմ հրաշալի ընկերներին խնդրում…
Գիտականորեն «ճիշտ», քաղաքականապես «անպատեհ». Աշոտ Հովհաննիսյանի չհրատարակված գրքի շուրջ
Նախաբան Արդյո՞ք քաղաքականությունը պետք է հաշվի նսսակցության շարքերում վերականգնվեց միայն 1954-տի այն իրականության հետ, որտեղ գործում է: Առաջին հայացքից հարցն անտեղի կարող է թվալ: Եթե քաղաքականությունը գործադրվում է,…
Մադրասի խմբակի քաղաքական ծրագիրը և տեսողական մշակույթը. Հայաստանի քարտեզի՝ Աշխարհացոյց Հայաստանեայցի ակունքներում
Ներածություն 2024 թվականի մարտի 12-ին Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը մամուլի ասուլիսի ընթացքում տարածքային սահմանազատումների այժմեական խնդրի շուրջ հնչեցված հարցի իր քննարկումը բացում է Հայաստանի Հանրապետության քարտեզի ցուցադրությամբ:…
Արդարությունը՝ սովորական զգացում, թե՞ արտակարգ հանձնառություն. հայ քաղաքական մտքի հյումական քննադատության փորձ
Նախաբան Փիլիսոփայությունն ընդհանրապես լուծումներ չի առաջարկում այն խնդիրներին, որոնց բախվում ենք, այլ հարցեր է բարձրացնում դրանց վերաբերյալ ու այդկերպ թույլ տալիս դրանք տեսնել անսպասելի անկյուններից։ Մի առումով կարելի…
Ժան-Ժակ Ռուսոն հայոց քաղաքական ու կրթական արդիականացման ճանապարհին (hետազոտության ուրվագիծ)
Ռուսոն հայոց քաղաքական ու կրթական արդիականացման ճանապարհին
«Արևմուտքի սերը»՝ որպես ծվատող ճակատագիր. Գալուստ Տեր-Մկրտչյանի բարքը
Ներածություն Արևմուտքից պէտք է սպասենք ամեն բարիք, ինչպէս որ Արևմուտքից ստացանք քրիստոնէութիւն, գիր, մատենագրութիւն, գիտութիւն, ազգային գիտակցութիւն, մարդավայել աշխարհահայեցողութիւն։ Ճշմարիտ է, որ մեր մեկուսացած, բարբարոսների մէջ կղզիացած դիրքում,…
Խորհրդային 1920-ականների լուսավորական քաղաքականության մարտահրավերները հայ արվեստի հիմնարկման ճանապարհին
Նախաբան Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո պետության առջև ծառացած մշակութային, տնտեսական ու հասարակական մարտահրավերներին դիմակայելու խնդրում խորհրդային իշխանության համար վճռական նշանակություն ձեռք բերեց լուսավորությունը։((Հայերի շրջանում լուսավորության քննարկման համար տե´ս օրինակ՝…
«Մաքրության» քաղաքականությունը. ստալինյան մշակութային հեղափոխությունը 1920-ականների երկրորդ կեսին
Նախաբան «Ստալինյան մարքումները» պատմագիտության մեջ լայն տարածում ունեցող ձևակերպում է:((Ի սկզբանե «մաքրումը» («чистка») խորհրդային քաղաքական բառապաշարում «կուսակցական շարքերի մաքրում» արտահայտության հապավումն էր, որը հետագայում պատմականորեն փոխվեց՝ նշելով կուսակցական…
Ժան-Ժակ Ռուսոն հայոց քաղաքակրթական արդիականացման ճանապարհին
Ներածություն Կրթությունն ու հայ քաղաքակրթական բաղձանքները Մեզանում կրթությունն ունի գրեթե սրբացված կարգավիճակ։ Քաղաքակրթական մեր մեծ ծրագրերում ու նպատակադրումներում դժվար է գերագնահատել բառիս լայն իմաստով կրթվելու, լուսավորվելու հետ կապված…
Մատենագիտություն
Քաղաքական ազատագրությունն ու կենցաղը խորհրդահայ վիպագրության մեջ. Երկիր Նայիրի և Այրվող այգեստաններ Արխիվային նյութեր ՀԱԱ, ֆ. 477, ց. 1, գ. 1, թթ. 108-152: ԳԱԹ, Գուրգեն Մահարու ֆոնդ,…
Այրվող այգեստաններ վեպը քայքայվող ընտանեկան ու նորոգվող ազգային կապերի միջև
Ներածություն Գուրգեն Մահարու որբական փորձառության ներքին լարումներից 1960-ական թվականներին ծնված Այրվող այգեստաններ վեպը հեղինակի իսկ ստեղծագործական աշխարհում ի մի է բերում հայրենի Վանը գրականությամբ փրկելու 1930-ական թվականներին սկիզբ…
Երկիր Նայիրին կենցաղի ու քաղաքականության միջև
Մուտք Խորհրդայնացող ազգային աշխարհի ներքին լարումներից ծնված Եղիշե Չարենցի Երկիր Նայիրի վեպն ուշագրավ է նրանով, որ գտնում է ազգային կյանքն իր կենցաղային-առօրյա և գաղափարական-քաղաքական մակարդակներում տիպականացնելու մի լեզու,…
Ադո Ադոյանի որբական կոմունիզմը
Նախաբան– Այ տղա, էս որբերին ո՞վ հնարեց։Եղիշե Չարենց((Տե՛ս Գուրգեն Մահարի, Երկերի լիակատար ժողովածու, հ․ 4, կզմ. Գուրգեն Աճեմյան (Երևան: Անտարես, 2015), էջ 358:)) Վանա լճի ափին Խորգոմ գյուղի Ահանեսենց գոմում Գրիգորը,…
Եկեղեցու կարգն ու ժողովրդի բարքը. Կարապետ Տեր-Մկրտչյան և Գալուստ Տեր-Մկրտչյան (Միաբան)
Նախաբան 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին արդի աշխարհիկ ազգ դառնալու գործընթացներն ակոսել էին հայության կյանքը։ Այս ճանապարհի համար նպաստավոր հող էին Արևելահայաստանում և Կովկասի հայաբնակ վայրերում…
Ժան-Ժակ Ռուսոն և նոր «բարոյական կյանքի» հույսերն ու տագնապները. Միքայել Նալբանդյան եւ Հովհաննես Չամուռճյան
Նախաբան. Միքայել Նալբանդյանի եվ Հովհաննես Չամուռճյանի հրապարակային բանավեճը Բանավեճի հետնաբեմը 1860 թվականին Պոլսում՝ Հարություն Սըվաճյանի խմբագրությամբ հրատարակվող Մեղու պարբերականում ընթերցողներին են ներկայացվում հոգևոր պաշտոնը չարաշահող ոմն Պողոս վարդապետ…
Հարատևող հնի և հավակնոտ նորի միջև. կենցաղի ու արվեստի արդիականացման փորձը 1920-ականների առաջին կեսին
Նախաբան Բարքի ու քաղաքականության միջև բախումներով ծավալվող հայաստանյան արդիականացման պատմության շավիղներում առանցքային դրվագ է 1920-ականներին Հայաստանի խորհրդայնացմամբ երկրում մեկնարկած մշակութային հեղափոխության փորձը: Դրա ընդգծված առանձնահատկություններից մեկը թերևս պետք…
Եկեղեցի և ժողովուրդ․ հայերի արդիականացման հեռանկարները դարադարձի Էջմիածնում (hետազոտության ուրվագիծ)
Եկեղեցի և ժողովուրդ. հայոց արդիականացման հեռանկարները Կարապետ Տեր-Մկրտչյանի և Գալուստ Տեր-Մկրտչյանի աշխատանքներում
Որբություն և հեղափոխական քաղաքականություն․ Ադո Ադոյանի ճանապարհը (hետազոտության ուրվագիծ)
Որբություն և հեղափոխական քաղաքականություն․ Ադո Ադոյանի ճանապարհը
Կենցաղի արդիականացում և արդիական արվեստ․ մշակութային հեղափոխության մարտահրավերները 1920-ականների Խորհրդային Հայաստանում (hետազոտության ուրվագիծ)
Կենցաղի արդիականացում և արդիական արվեստ․ մշակութային հեղափոխության մարտահրավերները 1920-ականների Խորհրդային Հայաստանում
Քաղաքական ազատագրությունն ու կենցաղը խորհրդահայ վիպագրության մեջ․ Երկիր Նայիրի և Այրվող այգեստաններ (hետազոտության ուրվագիծ)
Քաղաքական ազատագրությունն ու կենցաղը խորհրդահայ վիպագրության մեջ․ Երկիր Նայիրի և Այրվող այգեստաններ